Tuba / spejser / komora inhalacyjna dla dzieci. Do czego służy i dlaczego tak świetnie się sprawdza?

Różnie o nich mówią, m.in.:

• tuba,
• komora,
• spejser,
• przystawka,
• łącznik.

Zwał jak zwał, wszystkie oznaczają to samo (i w artykule będę używała ich zamiennie).

Dziś bez długiego wstępu. Artykuł jest na zasadzie Q&A, czyli ja odpowiadam na Wasze pytania. A dokładniej 30 pytań.

 

1. Do czego służy spejser?

Jest to sprzęt o właściwościach antystatycznych (czyli zapobiegający osadzaniu się cząsteczek leku na ściankach spejsera) przeznaczony do stosowania z inhalatorami pMDI (pressurised Metered Dose Inhaler, inhalatory ciśnieniowe).

Dozując dawkę leku do tuby, cząsteczki „wiszą” w niej, a dziecko oddychając przez maseczkę bądź ustnik wdycha do płuc aerozol leczniczy.

 

2. Czy każdy lek do nebulizacji można podać w tubie?

Nie. Żadnego tak nie podamy.

Leki przeznaczone do nebulizacji podajemy w nebulizatorze.

W tubie podajemy leki specjalnie do tego przeznaczone, czyli w postaci inhalatora pMDI.

 

3. Jakie leki można stosować przy pomocy komory inhalacyjnej?

Inhalatory typu pMDI. Wszystkie wydawane z przepisu lekarza (na receptę) dla konkretnej osoby, w konkretnej dawce.

Są to następujące leki:

• fenoterol (Berotec N),
• salbutamol (Aspulmo, Sabumalin, Ventolin),
• formoterol (Atimos)
• salmeterol (Pulveril, Serevent),
• ipratropium (Atrodil, Atrovent N),
• fenoterol + ipratropium (Berodual N),
• budezonid (Budiair, Ribuspir),
• flutykazon (Flixotide),
• cyklezonid (Alvesco),
• flutykazon + salmeterol (Comboterol, Seretide),
• beklometazon + formoterol (Fostex),
• budezonid + formoterol (Symbicort),
• beklometazon + formoterol + glikopironium (Trimbow).

Fenoterol, salbutamol, formoterol i salmeterol rozszerzają oskrzela.

Ipratropium powoduje rozkurcz oskrzeli oraz zmniejsza wydzielanie śluzu w oskrzelach. 

Budezonid, flutykazon, cyklezonid, beklometazon (glikokortykosteroidy, potocznie nazywane sterydami wziewnymi) działają przeciwzapalnie zapobiegając obrzękom i skurczom oskrzeli.

 

4. Czy każda tuba inhalacyjna pasuje do wszystkich inhalatorów?

Nie. Wszystko zależy od tego jaki kształt ma adapter (wejście) tuby, do którego wkłada się inhalator.

Ustnik inhalatora pMDI może mieć kształt okrągły albo podłużny.

Na szczęście większość firm produkuje obecnie komory uniwersalne, które pasują do wszystkich inhalatorów pMDI.

Do zalet uniwersalnych komór inhalacyjnych należy to, że są:

• proste w użyciu,,
• przenośne, poręczne, małe, nie wymagające składania,
• wolne od BPA (bisfenol A),
• pasują do wszystkich inhalatorów pMDI,
• maski nie zawierają lateksu,
• zwykle mają rozmiary: S (dzieci do 1,5 roku), M (dzieci 1-5 lat) i L (dzieci powyżej 5 lat i dorośli),
• zawierają zawory jednokierunkowe, które zapewniają niski opór podczas wdychania i zapobiegają przypadkowemu wydychaniu powietrza do komory.

Uniwersalne tuby inhalacyjne to m.in.:

• AeroChamber (niezdejmowalna maska, można myć w zmywarce)

 

• Flaem Pro Line Zeffiro (zawiera ustnik + zdejmowalną maskę, można myć w zmywarce)

 

• Rossmax (zawiera ustnik + zdejmowalną maskę, zawiera nasadkę na ustnik, która chroni przed zabrudzeniem)

 

• Philips Optichamber Diamond (zawiera ustnik + zdejmowalną maskę, ma wmontowany gwizdek wysokiego przepływu ułatwia pacjentowi ćwiczenie prawidłowej techniki oddychania; pojawienie się dźwięku podczas inhalowania sygnalizuje nieprawidłowy i zbyt gwałtowny wdech)

 

Ja polecam kupować właśnie te uniwersalne. Nie ma wtedy ryzyka, że kupując nowy lek z przepisu lekarza okaże się, że tuba, którą masz w domu nie pasuje i będziesz musiała kupić nową.

 

5. Czy mama sama może wybrać rodzaj spejsera czy musi przepisać ją lekarz?

Lekarz przepisuje lek, a rodzic może sam wybrać tubę biorąc pod uwagę wiek, stan zdrowia i umiejętności dziecka (a także sugestie lekarza, jeśli takowe przekazał).

Komora nie jest na receptę. Można ją kupić samemu w aptece, sklepie medycznym albo w Internecie.

 

6. Dla kogo jest komora inhalacyjna?

Tuba przeznaczona jest dla dzieci i dorosłych, które:

• nie potrafią wykonać jednego długiego i powolnego wdechu a następnie wstrzymać oddechu na 5-10 sekund,
• mają problem ze zsynchronizowaniem wdechu z naciśnięciem inhalatora (uwolnieniem dawki leku).

 

7. Czy tubę z inhalatorem można stosować w katarze u dziecka?

Nie. Tuba z inhalatorem pMDI ma przeznaczenie lecznicze.

W katarze należy oczyszczać nosek dziecka. Można zrobić to w różnoraki sposób, m.in.:

• nebulizacje przy pomocy soli fizjologicznej,
• wkraplanie soli fizjologicznej po kilka kropelek do każdej dziurki (u noworodków i mniejszych niemowląt),
• psikanie sprayem z izotoniczną solą morską – wybieraj atomizer z mgiełką, a nie taki z jednym silnym strumieniem,
• usuwanie nadmiernej wydzieliny przy pomocy aspiratora u małych dzieci,
• wydmuchiwanie noska przez większe dzieci,
• irygacje (dzieci powyżej 4. roku życia),
• nawilżanie powietrza w mieszkaniu (40-60% wilgotności),
• nawadnianie organizmu od środka – dziecko powinno dużo pić, przygotuj bardziej płynną dietę.

 

8. W jakich chorobach można stosować spejser z inhalatorem?

Przede wszystkim jest stosowany przez dzieci (i niektórych dorosłych), które mają astmę oskrzelową i alergie wziewne oraz osoby chorujące na POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc).

Sprawdzi się jednak świetnie także u pozostałych dzieci, np. podczas leczenia stanu zapalnego dolnych dróg oddechowych. Zwłaszcza u dzieci, które nie są w stanie wysiedzieć spokojnie (bez płaczu, krzyku, zdejmowania maski) podczas kilkuminutowej nebulizacji. Stosując inhalator z tubą zwiększa się znacznie efektywność leczenia.

 

9. Jakie korzyści daje stosowanie komory inhalacyjnej?

• umożliwia dzieciom i części dorosłych (osoby niepełnosprawne, w podeszłym wieku, z zaburzoną koordynacją oddechową) stosowanie inhalatorów pMDI,
• pomaga podać lek z inhalatora,
• zwiększa odsetek dostarczonej dawki leku do płuc,
• cząsteczki lepszej jakości dochodzą do dolnych dróg oddechowych,
• zwiększa skuteczność leczenia,
• zmniejsza osadzanie się leku w jamie ustnej i gardle,
• niweluje nieprzyjemny smak w ustach i zmniejsza ryzyko powstawania chrypki,
• można stosować u dziecka przez sen.

 

10. Jak prawidłowo wykonać inhalacje przy pomocy tuby?

1. Przygotuj lek (inhalator) oraz tubę (musi być prawidłowo złożona oraz całkowicie sucha).
2. Zdejmij zatyczkę z inhalatora, wstrząśnij nim energicznie i ustaw w pozycji pionowej, ustnikiem do dołu.
3. Wprowadź ustnik inhalatora do tuby.
4. Dziecko powinno spokojnie oddychać przed inhalacją, nie być zdenerwowane ani płaczące.
5. Załóż dziecku maskę tak, aby szczelnie obejmowała usta i nos (starsze dziecko / dorosły powinien objąć szczelnie wargami ustnik).
6. Ustaw komorę poziomo i naciśnij inhalator uwalniając jedną dawkę leku.
7. Dziecko powinno wykonać 5-10 spokojnych oddechów (starsze dziecko / dorosły powinien wziąć 2-3 oddechy przez ustnik lub 5-6 oddechów przez maskę).
8. Zdejmij maskę (lub wyjmij ustnik z buzi).
9. Wysuń inhalator z tuby i zamknij osłonkę ustnika.
10. Przepłucz dziecku buzię wodą (dorosły też powinien to zrobić).

 

11. Skąd rodzic ma wiedzieć, że dziecko przyjęło całą dawkę?

Są na to 3 sposoby. Można liczyć:

1. oddechy dziecka,
2. ruchy zastawki, których poruszanie informuje o wykonaniu oddechu,
3. odczekać 20-30 sekund.

Powinno być od 5 do 10 oddechów. Im mniejsze dziecko, tym więcej oddechów musi wziąć, żeby przyjąć pełną dawkę leku. Jeśli chcesz mieć pewność, licz do 10 oddechów lub poczekaj pół minuty.

W przypadku starszych dzieci i dorosłych używających ustnik → wystarczy wziąć 2-3 oddechy.

 

12. Czy można podać dwie dawki tego samego leku na raz?

Nie. Można podać tylko jedną dawkę leku na raz. Dopiero po minimum 30-60 sekundach przerwy można zaaplikować drugą dawkę.

Nigdy nie uwalniaj dwóch dawek jedna po drugiej w trakcie jednej inhalacji. Spowoduje to stratę leku, gdyż dziecko przyjmie i tak tylko pierwszą porcję leku.

 

13. Jak podać dwa różne leki (Ventolin i Flixotide)? Jaki odstęp zachować?

Generalnie stosujemy zasadę jak wyżej, czyli minimum 30-60 sekundach przerwy między dawkami. W przypadku takiej konfiguracji jak w pytaniu, czyli jeden inhalator zawiera lek rozszerzający oskrzela (Ventolin), a drugi steryd (Flixotide), należy zrobić odstęp 15-20 minut między lekami. W pierwszej kolejności podajemy lek rozszerzający oskrzela.

 

14. Kiedy stosować maskę a kiedy ustnik? Czy to zależy od wieku dziecka czy konkretnego leku?

To zależy zarówno od wieku dziecka, jego stanu zdrowia jak i jego umiejętności. Założenie teoretyczne jest takie, że dzieci po 5. urodzinach powinny korzystać z ustnika. Wcześniej, czyli od noworodka do 5 lat – z maski (odpowiedniej wielkości). Ale! To jest teoria, bo każde dziecko jest inne i będzie gotowe korzystać z ustnika w swoim czasie.

Dla przykładu, moja Tosia do listopada inhalowała się przez maskę. Dopiero w wieku 5 lat i 11 miesięcy była gotowa korzystać z ustnika.

 

15. Inhalacje robi się maseczką bez czy z otworami?

Maseczki w zestawie z tubą nie mają otworów. Mają za to zaworek, a właściwie dwa. Jeden (1) przy wydechu się zamyka, żeby wydychane powietrze nie wleciało do środka tuby. Drugi z kolei, mniejszy (2) się wtedy otwiera i nim wylatuje wydychane powietrze na zewnątrz.

Gdy dziecko bierze wdech, zaworek nr 2 się zamyka, a nr 1 otwiera i pozwala pobrać lek z tuby.

 

16. Od jakiego wieku można stosować komorę? Czy u 8-miesięcznego dziecka się sprawdzi?

Tubę można stosować u dziecka od pierwszego dnia życia. Ważne, aby dopasować maskę do wielkości buzi malucha. Nie może być zbyt duża, bo lek będzie uciekał bokami, a leczenie nieskuteczne.

 

17. Czy można używać jednej tuby dla dwójki dzieci?

Nie powinno się tego robić. Zarówno tuba jak i maseczka powinny mieć jednego właściciela.

Wyjątkiem może być tuba, którą nosisz ze sobą na wyjścia tak na wszelki wypadek (w razie duszności), a masz więcej niż jedno dziecko z astmą czy alergią. Wówczas nie ma sensu nosić dwóch czy więcej tub.

Jeśli zdarzy się, że tubę będzie trzeba użyć, to po powrocie do domu, należy ją umyć, dobrze wysuszyć i spakować ponownie do torby na wyjścia.

 

18. Jak zgrać wdechy dziecka z inhalatorem i spejserem?

Nie trzeba tego robić. Młodsze dzieci nie są w stanie wziąć jednego długiego i powolnego wdechu a później zatrzymać oddechu na 5-10 sekund i jeszcze zsynchronizować tego z naciśnięciem inhalatora. Jest to niewykonalne. Dlatego stosujemy u dzieci spejser i metodę kilku spokojnych oddechów.

 

19. Czy po inhalacji dziecko musi napić się wody, popłukać buzie lub umyć zęby?

Na pewno należy w pierwszej kolejności przepłukać buzię wodą. Jeśli dziecko jest małe i nie będzie umiało tego zrobić, rodzic może przetrzeć dziąsła, zęby i policzki od wewnątrz mokrym gazikiem. Maluszkom także warto dać się napić wody.

Można następnie umyć zęby.

 

20. Jak często myć tubę inhalacyjną?

Nie ma potrzeby płukać ani myć po każdym użyciu, choć jeśli chcesz, możesz to robić. Pamiętaj jednak upewnić się, że przed kolejną inhalacją tuba jest całkowicie sucha.

Komorę inhalacyjną należy myć co 3-5 dni.

 

21. Czy myć spejser między Berodualem N a Flixotide?

Nie ma takiej potrzeby. Szczególnie, że lek rozszerzający oskrzela podajemy 15-20 minut przed sterydem wziewnym. W tym czasie komora nie zdążyłaby wyschnąć do sucha.

 

22. Jak dbać o czystość komory inhalacyjnej?

1. Przed myciem rozłóż komorę na części (zgodnie z instrukcją).
2. Zanurz wszystkie części w letniej-lekko ciepłej wodzie z dodatkiem niewielkiej ilości płynu do mycia naczyń.
3. Pozostaw na 15-30 minut.
4. Opłucz wszystkie części w czystej wodzie.
5. Wytrząśnij nadmiar wody.
6. Pozostaw do całkowitego wyschnięcia w pozycji pionowej w temperaturze pokojowej.

Niektóre komory można myć w zmywarce oraz gotować.

UWAGA!

• Nie pocieraj wewnętrznych ścianek komory, aby nie wytworzyć ładunku elektrostatycznego. Spowoduje to, że cząsteczki leku będą osiadać na ściankach zamiast trafiać do płuc.
• Po złożeniu komory upewnij się, że zastawki działają prawidłowo.

 

23. Jak często wymieniać komorę na nową?

To zależy. Zwykle po 6-12 miesiącach.

Jeśli dziecko używa komorę codziennie, należy ją wymieniać co pół roku. Jeżeli sporadycznie, raz w roku wystarczy.

 

24. Czy wziewy podaje się przed czy po jedzeniu?

Posiłek nie ma znaczenia, gdyż lek z inhalatora trafia do dróg oddechowych, a pokarm do żołądka.

 

25. Czy od razu po inhalacji można wyjść na dwór?

Tak. Niejednokrotnie podaje się lek z inhalatora przy użyciu tuby także na dworze.

Mam tu na myśli zwłaszcza leki rozszerzające oskrzela i działające szybko (Berotec N, Aspulmo, Sabumalin, Ventolin, Atrodil, Atrovent N, Berodual N) np. w napadzie duszności, która może złapać astmatyka czy alergika wszędzie.

 

26. Czy można przesadzić z inhalowaniem?

Zawsze można, jednak stosując się do zaleceń lekarza i wykonując je poprawnie, nie ma takiego ryzyka.

 

27. Babyhaler tuba – czy jest ok? Wygląda inaczej niż pozostałe.

Tuba ta nie jest uniwersalna. Pasuje jedynie do leków marki, która ją wyprodukowała (GlaxoSmithKline), tj. Flixotide, Seretide, Serevent i Ventolin.

Ale jak najbardziej jest ona ok.

 

28. Czy to prawda, że nie stosuje się sterydów w takiej komorze u dzieci poniżej 2 lat?

Nieprawda.

 

29. Czy w zapalenie oskrzeli też można zastosować spejser z inhalatorem czy tylko w astmie?

Można. Jeśli Twoje dziecko nie jest w stanie wysiedzieć spokojnie, bez płaczu, krzyku i zdejmowania maski przez te 5-7 min nebulizacji, warto powiedzieć o tym lekarzowi.

Ponadto, podawanie leku przez inhalator + spejser zwiększa skuteczność leczenia i nie obciąża tak kieszeni rodzica.

W przypadku nieskutecznej nebulizacji tracimy dużą część dawki leku, bo wylatuje ona w powietrze. Czyli płacimy za całość, a dziecko zużywa niewielką ilość leku.

 

30. Moja córka niebawem zostanie mamą. Chciałabym ją wyposażyć w taki sprzęt. Co byś poleciła?

Zdecydowanie inhalator do nebulizacji. Nie tubę.

Jeśli nie wiesz jaki wybrać, kliknij TUTAJ.

 

Enjoy!

Ana