Na odporność dla dzieci? Beta-glukan.

Beta-glukany to polisacharydy, które występują w ścianie komórkowej drożdży (np. Saccharomyces cerevisiae), grzybów (np. boczniaka ostrogowatego – Pleurotus ostreatus) [o nim przeczytacie w kolejnym wpisie], niektórych bakterii i zbóż.

W zależności od pochodzenia wykazują różnice w swojej strukturze, co istotnie wpływa na biologiczną aktywność i właściwości.

Wyróżniamy dwa izomery β-glukanu:

• β-(1,3)(1,6)-D-glukan – nierozpuszczalny w wodzie, wysokocząsteczkowy, obecny w suplementach aptecznych, wykazuje aktywność biologiczną.
• β-(1,3)(1,4)-D-glukan – rozpuszczalny w wodzie, niskocząsteczkowy, obecny w zbożach (m.in. jęczmieniu, owsie).

Tylko preparaty, na opakowaniu których widnieje informacja, że zawierają β-(1,3)(1,6)-D-glukan mają „szansę” zadziałać. Jeśli brakuje takiej informacji, to nie ma sensu ich w ogóle kupować, bo równie dobrze może być ten drugi izomer, który nie wykazuje aktywności biologicznej. Lepiej wtedy zjeść płatki owsiane.

Właściwości lecznicze

• Wspomaga odchudzanie i zmniejsza apetyt.
• Ogranicza wchłanianie w jelitach.
• Korzystnie wpływa na gospodarkę lipidową.
• W niewielkim stopniu reguluje pracę nerek.
• Stosowany miejscowo (zewnętrznie) regeneruje i nawilża skórę.
• Wzmacnia odporność.

Badania

W latach 90. XX wieku intensywnie badano, głównie w laboratorium (in vitro) oraz na zwierzętach, czy beta-glukan zwiększa odporność. Wyniki są różne – w jednych badaniach udowodniono korzystne właściwości na układ immunologiczny, w innych nie.

Niewiele jest badań na ludziach oceniających właściwości immunomodelujące beta-glukanu.

W jednym z badań klinicznych, randomizowanym, które trwało 16 tygodni, przeprowadzonym na 162 osobach dorosłych, gdzie połowie podawano 2 razy dziennie 900 mg nierozpuszczalnego w wodzie beta-glukanu z drożdży, a pozostałym osobom placebo, wyniki pokazały zmniejszenie występowania przeziębienia o 25% w porównaniu z placebo oraz łagodniejszy przebieg infekcji w przypadku zachorowania.

Były jeszcze inne badania, ale przeprowadzane wszystkie na osobach dorosłych i w większości na sportowcach (rowerzystach, maratończykach). Dawki stosowane, które okazały się skuteczne wahały się od 250 – 500 mg do 3000 mg.

Podczas niektórych badań laboratoryjnych (in vitro) dowiedziono korzystny wpływ ze stosowanie beta-glukanów w profilaktyce i leczeniu infekcji dróg oddechowy, jednak nie potwierdzono tego jednoznacznie w badaniach klinicznych (na ludziach).

Niewielka ilość badań oraz ich słaba jakość sprawiają, że nie możemy mówić o przekonujących, rzetelnych dowodach pozwalających na zalecanie beta-glukanów małym pacjentom w profilaktyce nawracających infekcji dróg oddechowych.

Preparaty

Na rynku aptecznym nie znajdziemy leku z beta-glukanem, jest za to cała masa suplementów w postaci syropów, płynów, kapsułek, tabletek, spray’ów, itp.

Przykładowe zawartości beta-glukanu w dawce dobowej niektórych preparatów:

• Imunord baby syrop – 55 mg z drożdży S. cerevisiae
• Solbetan syrop – 50 mg z drożdży S. cerevisiae
• Alpikol syrop – 50 mg z drożdży S. cerevisiae
• Imoxia płyn – 25 mg z drożdży S. cerevisiae
• Pelafen Kid 3+ syrop – 22,5 mg z drożdży S. cerevisiae
• Hartuś Odporność syrop – 6 mg z drożdży S. cerevisiae
• Immunotrofina płyn – 5 mg z drożdży S. cerevisiae
• Beta Glukan Immuna płyn – 2-3 mg ekstraktu z grzybni Shiitake
• KinderImmun proszek – 92 mg z ???
• Immulina Plus syrop – 75 mg z ???
• ImmunoStrong płyn – 14 mg z ???

Wciąż nie ustalono optymalnej dawki dobowej beta-glukanu. Jednak jeśli w badaniach klinicznych testowano preparaty o wysokich zawartościach (od 250 mg do 3000 mg na dobę), to cóż powiedzieć na temat powyższych zawartości beta-glukanu?!

Istnieją preparaty w spray’u oraz kroplach do nosa, które w składzie zawierają beta-glukan. Jednak nie jest znane ani jego pochodzenie, ani dawka, ani skuteczność. Mam nadzieję, że wystarczająco odpowiedziałam na Wasze pytanie o sens stosowania tego typu preparatów.

PS. Immunotrofina kaszel, mimo, że kojarzy się z syropem o tej samej nazwie, nie zawiera w swoim składzie beta-glukanu – są to dwa zupełnie różne produkty.

Bezpieczeństwo

W badaniach nie ma informacji na temat ewentualnego działania toksycznego beta-glukanu.

Ciąża i karmienie piersią

Brak badań na tej grupie osób, dlatego nie zaleca się stosowania przez kobiety w ciąży oraz mamy karmiące piersią.

Dawkowanie

Nie ma ustalonej dobowej dawki terapeutycznej beta-glukanu. Według FDA niezbędna dawka dobowa to minimum 3 g (3000 mg) beta-glukanu. Jednak większość autorów badań przyjmuje za skuteczną dawkę 250 mg, z zaznaczeniem, że wraz ze wzrostem podatności na infekcje oraz występowaniem chorób przewlekłych dawkę należy zwiększyć do 500-600 mg dziennie.

Podobnie jest z wiekiem od jakiego można go stosować. Pozostaje jedynie kierować się informacją producenta konkretnych preparatów.

Podsumowanie

Wciąż brakuje wielu podstawowych informacji na temat β-glukanu. Przede wszystkim nie wiadomo jakie ilości należy spożywać, aby uzyskać spodziewany efekt terapeutyczny. Ponadto potrzeba więcej badań, które uporządkują i zweryfikują dotychczasowe obserwacje – powinny się one skupić na praktycznym zastosowaniu beta-glukanu u ludzi dorosłych i dzieci.

Enjoy!

Ana

Bibliografia:

[1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3832763/

[2] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18614945/

[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5537893/

[4] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17895634/

[5] http://bazekon.icm.edu.pl/bazekon/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171604519