Ile płynów dziennie powinno pić dziecko, aby się nie odwodniło? Jak postępować w biegunce i podczas wymiotów?

„Ana, mam do Ciebie pytanie. Mój synek ma prawie 3 lata i waży 15 kg. W ciągu dnia jest w stanie wypić łącznie max. 500-600 ml wody, soku i herbaty. Do tego miseczka zupy. Czy to dobry wynik? Nie wiem ile w tym wieku dziecko powinno wypić na dobę.”

Pytań tego typu dostaję mnóstwo, zwłaszcza w ostatnich tygodniach. Wiele rodzin zmaga się z biegunkami, wymiotami, bólami brzucha, rotawirusami i innymi nieżytami żołądkowo-jelitowymi u swoich dzieci. Z tego powodu postanowiłam napisać dla Was krótki wpis w tym temacie.

Zacznę od tego, że w dolegliwościach żołądkowo-jelitowych najważniejsze jest dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu (podobnie jak podczas gorączki). Wiem, że brzmi to kuriozalnie, bo najłatwiej jest kupić farmaceutyki w aptece, podać je i czekać na ich efekt. Niestety, systematycznego nawadniania nie można kupić w aptece. Sama jestem mamą i wiem z doświadczenia (rodzicielskiego oraz aptecznego), że jest to najtrudniejsza rzecz w tej chorobie.

Ile wody powinno wypić dziecko na dobę? 

No dobrze. Skoro już wiemy, że płyny są najlepszym lekarstwem podczas biegunki, wymiotów czy gorączki, to ile właściwie powinno pić dziecko na dobę?

Zależy to od masy ciała. Zapotrzebowanie na płyny oblicza się wg. metody Hollidaya & Segara:

Co powinno pić dziecko podczas biegunki i/lub wymiotów?

Przede wszystkim wodę. Może być zimna, może być w temperaturze pokojowej (unikamy ciepłej, żeby nie wzmagać wymiotów). Dziecko decyduje.

Poza wodą można podawać:

• herbatkę,
• mleko (mowa tu o maluszkach, których mleko jest podstawowym jedzeniem),
• soki (najlepiej bez cukru lub z małą ilością),
• inne napoje, które dziecko będzie chciało wypić.

Świetnie sprawdzą się także owoce i warzywa, które składają się niemal w całości z wody (w ponad 90% składają się z wody), np.:

• arbuz – to jest świetny pomysł, bo większość dzieci go lubi,
• melon,
• ogórek,
• pomidor,
• truskawki.

Możesz też zamiast drugiego dania zrobić zupę na obiad, a zamiast kanapek na śniadanie i kolację owsiankę lub płatki na wodzie/mleku.

Co powinno jeść dziecko podczas biegunki i/lub wymiotów?

Może właściwie nie jeść nic, byle piło wodę (płyny).

Jeśli jednak dziecko z biegunką ma apetyt, to warto podawać produkty „zapierające”, m.in.:

• ryż,
• kleik ryżowy,
• wafle ryżowe,
• gotowane warzywa: marchewka, ziemniaki,
• banany (najlepiej mało dojrzałe),
• jagody,
• mus z gotowanego jabłka lub pieczone jabłko,
• jasne pieczywo,
• makaron pszenny
• biszkopty
• kasza manna.

Możesz zrobić dziecku zupę na chudym mięsie (bądź bez mięsa, na wywarze z warzyw) z dodatkiem ryżu i marchewki. U mnie nazywa się to zupą marchwianką, niektórzy nazywają ją też ryżanką.

Jakie farmaceutyki podawać podczas biegunki lub wymiotów?

Tu mamy właściwie dwa obozy i obie grupy pacjentów równie często spotykam w aptece.

1) Jedni pacjenci przychodzą do apteki z zaleceniem kupienia elektrolitów* + probiotyku, najlepiej:

• szczepu bakteryjnego Lactiplantibacillus plantarum 299v w dawce 5-10 mld CFU,
• szczepu bakteryjnego LGG (Lactobacillus rhamnosus GG) w dawce 5-10 mld CFU lub
• drożdżaka Saccharomyces boulardii w dawce 500 mg (2 x dziennie po 250 mg).

2) Drudzy z kolei mają recepty i listę farmaceutyków, na których znajdują się:

• antybiotyk lub chemioterapeutyki (leki bakteriobójcze) stosowane w zakażeniach przewodu pokarmowego,
• przeciwwymiotne (np. prometazyna, dimenhydrynat, ondansetron),
• przeciwbiegunkowe (np. loperamid, nifuroksazyd, węgiel aktywny, diosmektyt, Tanninum albuminatum, Taninian żelatyny),
• rozkurczowe (np. drotaweryna, hioscyna).

Zgodnie z zaleceniami powinno się postępować tak jak obóz pierwszy.

Stosowanie antybiotyków czy innych substancji przeciwbakteryjnych (np. syrop z sulfametoksazolem + trimetoprimem) w zdecydowanej większości sytuacji jest niepotrzebne, gdyż najczęściej zaburzenia żołądkowo-jelitowe są spowodowane przez wirusy, a poza tym zwykle biegunki po kilku dniach przechodzą samoistnie.

Ponadto, podawanie dzieciom takiej masy leków doustnie powoduje, że przewód pokarmowy ma jeszcze trudniejszą sytuację. Leki te mogą wywołać bóle brzucha, nudności, prowokować wymioty, zwiększać ryzyko wystąpienia biegunki poantybiotykowej. Zwłaszcza w przypadku dzieci, które nic nie jedzą.

*podczas wymiotów nie powinno się podawać elektrolitów, gdyż mogą nasilać odruch wymiotny

Objawy odwodnienia

Często słyszę pytania po czym poznać, że dziecko jest odwodnione. Poniżej wypisałam część objawów, które powinny Was zaniepokoić:

• dziecko mało albo wcale nie siusia (maluch ma suchą pieluszkę),
• ma suchy język,
• płacze bez łez,
• ma bladą, zimną skórę,
• gałki oczne są zapadnięte (u niemowląt ciemiączko jest zapadnięte),
• oddycha szybko i głębiej niż zwykle,
• jest dziwnie rozdrażnione albo apatyczne czy senne,
• suche, spierzchnięte usta,
• ma sucho w buzi (błony śluzowe jamy ustnej i język powinny być zawsze „mokre”),
• może mieć chrypkę w wyniku suchości gardła,
• bardzo dużo pije
• spowolniony nawrót kapilarny (uciśnij paznokieć dziecka, aby zrobił się biały, a następnie puść. Jeśli kolor nie wraca przez dłużej niż 2 sekundy, jest to oznaka odwodnienia).

Gdy zauważycie powyższe objawy u dziecka, należy pilnie skonsultować jego stan zdrowia z lekarzem lub wezwać karetkę.

Podsumowując,

Teraz wiecie jak działać. Mam nadzieję, że ten wpis Wam pomoże. Woda, woda i jeszcze raz woda. Ona jest najważniejsza.

Enjoy!

Ana